Πριν από λίγες ημέρες σε στέλεχος του ΣΕΒ έφθασε μια επιστολή μέλους του Συνδέσμου που τον παραξένεψε ιδιαίτερα: με την επιστολή η επιχείρηση, που ανήκει εδώ και πολλά χρόνια στον Σύνδεσμο, διαμαρτυρόταν για τα «απόνερα» μιας απόφασης του Εφετείου Αθηνών από το περασμένο καλοκαίρι με την οποία ουσιαστικά «κλείνει το παράθυρο» για απασχόληση εργαζομένων σε μια επιχείρηση μέσω τρίτης εταιρείας, δηλαδή μέσω των γνωστών εταιρειών «ενοικίασης εργαζομένων».
Στην επιστολή μάλιστα αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι «ο ΣΕΒ θα πρέπει να μεριμνήσει ώστε να αλλάξει ο νόμος και να επιτραπεί αυτού του είδους η εργασιακή ευελιξία, αλλιώς και εμείς θα ακολουθήσουμε το παράδειγμα πολλών άλλων εταιρειών και θα μεταφέρουμε τη βάση των δραστηριοτήτων μας στη γειτονική Βουλγαρία, οπότε θα μας χάσετε και από μέλη του ΣΕΒ».
Εκπληκτο το στέλεχος του ΣΕΒ που έλαβε την επιστολή ανεπίσημα (ο αποστολέας του προτίθεται σύντομα να τη στείλει επισήμως στο προεδρείο του Συνδέσμου) προσπάθησε να αντιληφθεί τι ακριβώς συμβαίνει και επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον συγκεκριμένο μάνατζερ και επιχειρηματία δεύτερης γενιάς, με τον οποίο γνωρίζονται από παλιά.
Η απάντηση που έλαβε από τον τελευταίο ήταν αφοπλιστική αλλά και ενδεικτική της κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων: «Μα δεν καταλαβαίνεις ότι αυτή ήταν για μένα η τελευταία γραμμή άμυνας για να είμαι φθηνός στην παραγωγή μου και να μπορώ να εξάγω στη Γερμανία;» του είπε και προσέθεσε με κυνική ειλικρίνεια: «Εχοντας τους... ενοικιαζόμενους εργάτες γλιτώνω πολλά αφού την αμοιβή πληρώνει η ενδιάμεση εταιρεία και όχι η δική μου όπου δουλεύει ο εργαζόμενος. Ετσι αποφεύγω τα επιδόματα, τις αμοιβές των κλαδικών συμβάσεων αλλά και τις... απεργίες. Αν δεν με βοηθήσετε, θα μιμηθώ τον... (ανέφερε επιχειρηματία από τον χώρο της υφαντουργίας) και θα φέρω... ημιπαράνομα βούλγαρους εργαζομένους στην Ελλάδα με μεροκάματα Σόφιας!».
Η απειλή αυτή, που δεν απέχει πολύ από εκβιασμό, αποτελεί πρακτική μιας ομάδας επιχειρηματιών με λειτουργικά προβλήματα οι οποίοι εφαρμόζουν ήδη άτυπα στη χώρα μας την περιβόητη οδηγία Μπολκενστάιν (που φυσικά δεν έχει εγκριθεί στην ΕΕ) και μετακαλούν βούλγαρους και ρουμάνους εργάτες που δουλεύουν ένα διάστημα στην Ελλάδα με μισθούς λίγο πάνω από αυτούς της πατρίδας τους παράνομα ή ημιπαράνομα. Ακόμη και στον ΣΕΒ υπάρχουν κάποιοι που φοβούνται ότι «η έμμεση φθηνή εργασία θα έρθει αργά ή γρήγορα και στην Ελλάδα».
Στον ΣΕΒ το συγκεκριμένο ζήτημα θα φθάσει σύντομα να συζητηθεί σε επίπεδο κορυφής. Οι άνθρωποι και τα μέλη του Συνδέσμου τονίζουν σε κάθε ευκαιρία ότι η μείωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας αλλά και των επιχειρήσεών τους μεμονωμένα τους έχει οδηγήσει στο να επεξεργάζονται λύσεις για να μειώσουν τα κόστη κάθε είδους: ενεργειακό, μεταφορικό, λειτουργικό και φυσικά το εργασιακό.
* Τι λένε οι επιχειρηματίες
Στο πλαίσιο αυτό αρκετές επιχειρήσεις-μέλη του ΣΕΒ και όχι μόνο βιομηχανικές, οι οποίες διαχειρίζονται δίκτυα στη χώρα μας, έχουν αρχίσει να... κατεργάζονται τέχνας ώστε να μειώσουν το εργασιακό κόστος. Πρόσφατο είναι το παράδειγμα της εκπτωτικής αλυσίδας Plus, που ανήκει στη γερμανική πολυεθνική Tegelman, και στην Ελλάδα το δίκτυό της εξαγοράστηκε από την Α-Β Βασιλόπουλος. Τα περίπου 200 καταστήματά της στη χώρα μας δεν βρίσκονταν κάτω από την ομπρέλα μιας ενιαίας εταιρείας αλλά περιφερειακά δούλευαν σε ανεξάρτητη μορφή μεταξύ τους και πολλοί έλεγαν ότι δεν υπήρχε περίπτωση να καταρτιστεί ούτε καν ενιαίος ισολογισμός για την αλυσίδα.
Η οργανωτική αυτή... ευελιξία, που ήταν έμπνευση του προηγούμενου επικεφαλής της Plus κ. Α. Αποστολάτου, επέτρεπε, σύμφωνα με πληροφορίες, να απασχολείται ένα μέρος των εργαζομένων με τα λιγότερα δυνατά εργασιακά, μισθολογικά και ασφαλιστικά δικαιώματα, ενώ τυπικά δεν μπορούσαν να γίνουν και προσφυγές στη Δικαιοσύνη. Το ίδιο σύστημα, σύμφωνα με πληροφορίες, ακολουθούν και αλυσίδες παράδοσης γρήγορου φαγητού αλλά και άλλες αλυσίδες που με πρόφαση το franchising υπογράφουν λεόντειες συμβάσεις με όσους θέλουν να αποκτήσουν την επωνυμία ενός καταστήματος. Στον ΣΕΒ έχουν ακουστεί ότι «δύσκολες» συμβάσεις τέτοιου είδους υπογράφουν η Folli Follie (γι' αυτό άλλωστε έχει λίγα καταστήματα με τη μέθοδο franchising) και η αλυσίδα καθαριστηρίων «5 a Sec». Οι συμβάσεις αυτές οδηγούν σε προβληματική παρουσία εργαζομένων στα καταστήματα αυτά.
Αλλά πλέον πολλοί επιχειρηματίες μεταφέρουν την έδρα της επιχείρησής τους στη γειτονική Βουλγαρία και φέρνουν στην Ελλάδα εργαζομένους από τη χώρα όπου εδρεύουν, δηλαδή τη Βουλγαρία. Τους απασχολούν στην Ελλάδα για ένα διάστημα ως... δοκιμαστικούς, κατόπιν δε τους γυρίζουν πίσω. Πολλοί από αυτούς είναι εξειδικευμένοι και προσφέρουν εργασία αρκετά καλής ποιότητας.
Τι λένε οι ίδιοι οι (παρανομούντες φυσικά) επιχειρηματίες; «Διαλέξτε: ή θα το κάνουμε έτσι ή θα μεταφέρουμε όλη την παραγωγική μας δραστηριότητα στη Βουλγαρία και θα κλείσουμε τις μονάδες μας εδώ, όπως κάνει αυτές τις ημέρες η Βιαμύλ. Εκλεισε τη μονάδα στη Θεσσαλονίκη, απολύει 85 εργαζομένους, έχτισε εργοστάσιο στη Βουλγαρία και θα πουλάει όλη την παραγωγή της στην Ελλάδα!».
Λεπτομέρεια: το οικόπεδο-φιλέτο της Βιαμύλ κοντά στο αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης πουλήθηκε ήδη σε γνωστή ξενοδοχειακή αλυσίδα.
Από πέρυσι το καλοκαίρι με απόφαση του Εφετείου η «ενοικίαση εργαζομένων» μπορεί να διαρκέσει μόνο 18 μήνες από τη στιγμή που ο «ενοικιαζόμενος» εργαζόμενος (παρά το εξαιρετικά άκομψο της έκφρασης, δυστυχώς έτσι είναι) ξεκινά να εργάζεται στον πραγματικό εργοδότη.
Το Εφετείο Αθηνών δίκασε σε εφαρμογή του νόμου 2956/2001 μια σοβαρή περίπτωση «δανεικών εργαζομένων» της Shell, οι οποίοι είχαν τυπικά προσληφθεί από άλλον έμμεσο εργοδότη (που έχει τη μορφή εταιρείας παροχής υπηρεσιών απασχόλησης - ΕΠΥΑ) αλλά απασχολούνταν στην εταιρεία πετρελαιοειδών για πάνω από δύο χρόνια συνεχώς. Το Εφετείο έκρινε σε δεύτερο βαθμό πλέον ότι οι εργαζόμενοι καλύπτονται από το συμβατικό εργατικό δίκαιο και οι υποχρεώσεις (αποζημιώσεις, τριετίες, κλαδικές συμβάσεις, επιδόματα) βαραίνουν τον πραγματικό εργοδότη, δηλαδή τη Shell, και όχι την ενδιάμεση εταιρεία.
* Η ενοικίαση εργαζομένων
Εκπρόσωπος της Shell με τον οποίο επικοινώνησε «Το Βήμα» διευκρίνισε ότι η υπόθεση αφορά εργαζομένους στα περίπου 200 ιδιόκτητα πρατήρια της εταιρείας και μια διαδικασία που είχε ξεκινήσει περί το 2000, οπότε ακόμη δεν είχε ψηφιστεί ο σχετικός «νόμος Γιαννίτση» και δεν υπήρχε θεσμικό πλαίσιο. Προσέθεσε επίσης ότι από τους εργαζομένους σε αυτή την περίπτωση (σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», ήταν περίπου 700) μόνο λίγες δεκάδες προσέφυγαν στα δικαστήρια, όντως δικαιώθηκαν από αυτά και αποζημιώθηκαν κανονικά από την εταιρεία. Σήμερα η Shell ακολουθεί άλλη εργασιακή πολιτική για τα ιδιόκτητα πρατήριά της, αφού αναθέτει καθένα από αυτά σε «αντιπρόσωπο» ο οποίος με τη σειρά του μέσω ατομικής επιχείρησης ή μονοπρόσωπης ΕΠΕ εκπληρώνει τις θεσμικές υποχρεώσεις στους εργαζομένους στα πρατήρια και λογοδοτεί γενικά στην εταιρεία.
Η διαδικασία που προσβλήθηκε στα δικαστήρια πάντως ονομάζεται «προσωρινή απασχόληση» και όχι «ενοικίαση» και το δικαστήριο έκρινε ότι μετά τους 18 μήνες ο εργαζόμενος υπάγεται απευθείας στον πραγματικό και όχι στον τυπικό εργοδότη.
Η πρακτική αυτή πάντως της «ενοικίασης εργαζομένων» χρησιμοποιείται και σήμερα ευρύτατα από πολλές ιδιωτικές εταιρείες του βιομηχανικού ή του εμπορικού τομέα, από τράπεζες αλλά και από ΔΕΚΟ για να μην «πέσουν πάνω» στον ΑΣΕΠ.
Σε δύο τράπεζες του ευρύτερου δημοσίου ενδιαφέροντος εργάζονται, σύμφωνα με πληροφορίες, πάνω από 3.000 άτομα με αυτή τη σχέση, ενώ συνολικά σε όλη τη χώρα οι «ενοικιαζόμενοι» ξεπερνούν τις 25.000. Το τελευταίο διάστημα, πάντως, και προκειμένου να αποφύγουν δυσάρεστες δικαστικές εκπλήξεις, οι «πραγματικοί» εργοδότες απολύουν τους εργαζομένους το πολύ στους 17 μήνες απασχόλησης, προτού κλείσουν 18μηνο, και τους επαναπροσλαμβάνουν έπειτα από τρεις-τέσσερις μήνες ώστε να μην κατοχυρώνουν δικαιώματα.
Στην περίπτωση της Shell η απασχόληση των εργαζομένων μέσω τρίτης εταιρείας ξεπέρασε τα δύο έτη: από τις 17 Ιανουαρίου 2002 ως και τις 27 Φεβρουαρίου 2004. Κατά συνέπεια κρίθηκε από τα δικαστήρια σε δεύτερο βαθμό παράνομη η μη μονιμοποίηση του προσωπικού.
Πώς λειτουργούν οι Εταιρείες Παροχής Απασχόλησης
Οι Εταιρείες Παροχής Υπηρεσιών Απασχόλησης (ΕΠΥΑ) λειτουργούν εδώ και πολλά χρόνια, τελευταία φυτρώνουν σαν... μανιτάρια - και όχι μόνο στην πρωτεύουσα - και συνάπτουν συμβόλαια μελλοντικής απασχόλησης με ανέργους τους οποίους «παραχωρούν» εν συνεχεία σε επιχειρήσεις. Τους αμείβουν αναλόγως των συμφωνιών που κάνουν με τους πραγματικούς εργοδότες, από τους οποίους οι ΕΠΥΑ πληρώνονται και κρατούν ένα ποσοστό για δική τους «μεσιτεία».
Ως χρονικό όριο της ενοικίασης έχει οριστεί το 18μηνο, χωρισμένο σε δύο οκτάμηνες συμβάσεις με έναν μήνα επιπλέον ώστε να μη δίνεται η δυνατότητα διεκδίκησης μονιμοποίησης από τους εργαζομένους.
Μετά την απόφαση του Εφετείου, όμως, όσοι εργαζόμενοι απασχολούνται σε έμμεσο εργοδότη πάνω από 18 μήνες μπορούν να προσφύγουν στη Δικαιοσύνη ζητώντας την ένταξή τους στο μόνιμο προσωπικό του πραγματικού τους εργοδότη. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι αυξάνουν τις αποδοχές τους ακολουθώντας τις συλλογικές συμβάσεις και ουσιαστικά ακολουθούν την εργασιακή εξέλιξη των υπολοίπων «τακτικών» εργαζομένων στην επιχείρηση.
Βεβαίως στις ΔΕΚΟ και στις τράπεζες η μονιμοποίηση «σκοντάφτει» στη συνταγματική πρόνοια για την απαγόρευση μετατροπής των συμβάσεων σε αορίστου χρόνου.
Το ΒΗΜΑ, 02/03/2008 , Σελ.: D18
Κωδικός άρθρου: B15301D181
ID: 292977
Το Βήμα
